Τα Καλά Παιδιά

Αν υπάρχει κάτι που με έχει κουράσει είναι το σύνδρομο του «καλού παιδιού». Δεν μπορώ να ακούω άλλο να συζητάνε για αυτό το σύνδρομο και δεν μπορώ να βλέπω άλλο τους ανθρώπους να είναι υποταγμένοι σε μια εικόνα του εαυτού τους, η οποία είναι πλασματική, δημιούργημα των γονιών τους από τότε που έκαναν πρεμιέρα σε τούτο τον πλανήτη.

Παρόλο που δεν είμαι ειδική και από το Τμήμα Ψυχολογίας, δεν έχω περάσει ούτε απ’ έξω, θα ήθελα να μοιραστώ μερικές σκέψεις που κάνω σχετικά με αυτό το θέμα μέσα από την παρατήρηση, όχι για κάποιο ιδιαίτερο λόγο· έτσι, κουβέντα να γίνεται.

Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή.

Το «σύνδρομο του καλού παιδιού», με λίγα λόγια, είναι όταν το άτομο αναγκάζεται να κάνει το καλό και να είναι υπομονετικό, να καταπίνει ό,τι φαρμάκι (του ματς ντράμα!) το κερνούν και δεν κάνει επίδειξη του Σορμπόν ή οποιουδήποτε άλλου πτυχίου γαλλομάθειας διαθέτει, γιατί η προτεραιότητα του είναι να μην απογοητεύσει ή στεναχωρήσει την οικογένεια του, τους οικείους του ή τέλος πάντων, όποιον εμπλέκεται στην κατάσταση, γιατί τα καλά παιδιά δε πληγώνουν τους άλλους και φυσικά, δεν αντιμιλούν.

Κάπως έτσι ξεκινάνε τα σύνδρομα που μας καλλιεργεί η αγία οικογένεια και κάπως έτσι πορευόμαστε. Το αποτέλεσμα; Φθάνεις σε μια πραγματικότητα της ενήλικης ζωής που θέλεις να πεις όλα αυτά που έχεις στο μυαλό σου και δεν εξωτερικεύεις όχι λέξη, ούτε επιφώνημα, από όσα έχεις μέσα σου, γιατί φοβάσαι μη σβήσει το φωτοστέφανο που στέκεται πάνω από τη χωρίστρα (αλληλούια!).

Είναι, λοιπόν, κάποια τυπάκια εκεί έξω που νομίζουν πως, λόγω θέσης και σχέσης, έχουν κάθε δικαίωμα να λένε ό,τι κατεβάσει η κούτρα τους, να σε προσβάλουν, να σε μειώσουν ή ακόμα και να σου προκαλούν ενοχές, χωρίς να υπολογίζουν ότι κι εσύ έχεις και νόηση και στόμα και από επιλογή έχεις στήσει φράγμα στο χείμαρρο.

Εκτός από νόηση και στόμα, έχεις και την έννοια να μη χαρακτηριστείς κακός ή να σε κατηγορήσουν ότι ξεπερνάς τα όρια του κατινάζ – θέλεις να κρατάς κι ένα επίπεδο. Ίσως, να επιλέξεις να παραμείνεις σιωπηλός την πρώτη φορά, να κάνεις το κορόιδο τη δεύτερη, να τον στραβοκοιτάξεις την τρίτη… ε, την τέταρτη ή… καμιά φορά και την εικοστή – κάλλιο αργά παρά ποτέ –, η καλοσύνη που σου δίδαξε η οικογένεια σου, το κατηχητικό, το δημοτικό, ο προσκοπισμός, η Μαίρη Πόπινς ή οποιοσδήποτε άλλος, κάνει το δικό της μεγάλο περίπατο. Και ίσως, να είναι χειρότερο, γιατί όχι μόνο θα μιλήσεις, αλλά θα τα πεις όπως δεν περίμεναν να σε ακούσουν. Ενδεχομένως, να μη βρίσεις, καθότι έχεις και μια αστική ευγένεια, όμως μια χαρά θα σφάξεις με το βαμβάκι. Ξέρεις εκείνη την παροιμία που λέει η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει;

Η ταμπελίτσα του καλού παιδιού που ορισμένοι δίνουν στον εαυτό τους – γιατί, υπάρχουν και μερικοί εκεί έξω που έχουν κάνει την αυτοκριτική τους και σου λένε:

«Έχω λευκό ποινικό μητρώο, δεν μπλέκω σε φασαρίες, άρα είμαι καλό παιδί.»

Φιλαράκι, τα ‘μαθες τα νέα; Δεν αρκεί το λευκό ποινικό μητρώο για να προσδιοριστείς ως καλό παιδί.  Υπάρχουν κι άλλα κριτήρια. Τέλος πάντων, δεν θα κάνουμε και το ψυχογράφημα του καθενός.

            Είμαστε άνθρωποι με το καλό και το κακό μέσα μας. Σημασία έχει σε ποιο από τα δυο επιτρέπουμε να αναπτυχθεί περισσότερο στην πορεία. Άσε, που μερικούς μάς απασχολεί και η υστεροφημία μας. Δηλαδή πώς θέλεις να σε θυμούνται όταν έρθει η ώρα της ύστατης κρουαζιέρας; Όταν ο βαρκάρης θα σε έχει στη βάρκα, όσοι παρευρίσκονται στο καφενείο, εκεί ανάμεσα στον καφέ, το κονιάκ και το παξιμάδι, τι θέλεις να σκέφτονται για σένα; Να σε κρατήσουν στη σκέψη τους ως έναν άνθρωπο ήσυχο, κεφάτο, καλοσυνάτο, γενναιόδωρο, τσιγγούνη, κακιασμένο, δολοπλόκο, ψεύτη; Από την άλλη θα μου πεις, στο τέλος θα κρατήσουν το χαρακτηρισμό που τους βολεύει. Σωστά.

            Υπάρχουν οικογένειες που μαθαίνουν στα παιδιά τους την καλοσύνη και την αγάπη και την ίδια στιγμή τα διδάσκουν ότι ο καλός, καλό δεν έχει. Αυτό από μόνο του, δε θα μπορούσε να αποτελεί μια διαταραχή;

            Εκεί έξω δεν υπάρχουν καλά παιδιά. Δεν υπάρχουν κακά παιδιά. Βασικά, οι περισσότεροι δεν είναι καν παιδιά. Είναι ενήλικες με συναισθήματα και έναν συγκεκριμένο ασπρόμαυρο χαρακτήρα, οι οποίοι δε γουστάρουν να υπάρχουν άνθρωποι στο περιβάλλον τους που εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι αρκετές φορές σιωπούν για να αποφύγουν τους διαπληκτισμούς και τους καταχωρούν στη λίστα των αδιάφορων, των ρεμαλιών ή τέλος πάντων, όπου εκείνοι θέλουν να τους έχουν “γραμμένους”, κι αν τολμήσουν να αντιμιλήσουν ή να υψώσουν τη φωνή τους μια οκτάβα πάνω, οι άλλοι μένουν έκπληκτοι:

«Εσύ ήσουν καλό παιδί. Δε σε αναγνωρίζω.»

Ναι, ήταν καλό παιδί μέχρι που είδε σε έναν υπέρηχο ότι το φυσιολογικό στομάχι δεν βρίσκεται σε μια κατάσταση μόνιμου πρηξίματος.

Στο κάτω – κάτω, ορισμένα πράγματα είναι επιλογές. Δεν μας υποχρεώνει κανείς να πορευόμαστε σε κοινό δρόμο με κάποια πρόσωπα εφ’ όρου ζωής. Ακόμα και οι εθνικές οδοί, ακόμα και οι ποταμοί κάποια στιγμή διακλαδώνονται και τότε επιλέγουμε προς ποια κατεύθυνση θέλουμε να πορευτούμε.

Καλώς ή κακώς, είμαστε θνητοί – ένας κουβάς γεμάτος, χρώματα, συναισθήματα, λάθη, περγαμηνές και επιλογές. Να είμαστε ευγενικοί, να έχουμε κοινωνική παιδεία, πολιτισμό, να είμαστε καλοσυνάτοι, αλλά να θέτουμε και όρια. Αν σε κάποιους γινόμαστε δυσάρεστοι, δεν πειράζει· θα το ξεπεράσουν – είτε καλά είτε κακά παιδιά, σίγουρα είναι μεγάλα παιδιά, για να διαχειριστούν τη δυσαρέσκειά τους.